Voor iedere kilometer aangelegde metrolijn is in Amsterdam een veelvoud aan geplande, maar nooit uitgevoerde kilometers te vinden. Amsterdamse plannenmakers hebben een keur aan plannen en ideeën ontwikkeld die tot nu toe nooit verder dan het papier zijn gekomen. Chronologisch zijn deze plannen onder te verdelen in drie periodes:
- het Plan Stadsspoor: jaren zestig en zeventig
- de Nota Sneltram: jaren tachtig en negentig
- recente plannen voor metro-uitbreidingen
De eerste en tweede periode zijn duidelijk af te bakenen. Met het Plan Stadsspoor legde men in 1968 de basis voor het huidige metronet, maar verder dan realisatie van de Oostlijn kwam het niet. Na de Nieuwmarktrellen van 1975 verdween het plan in een diepe la. De Nota Sneltram uit 1980 moest een alternatief bieden voor metro-uitbreidingen en leidde tot de aanleg van de Amstelveenlijn en de Ringlijn. Hier maakte de ‘sneltram’ sluipenderwijs plaats voor de ‘echte metro’. Met het besluit de Noord/Zuidlijn als metro aan te leggen in 2002, wordt ook het sneltramtijdperk afgesloten.
De recente plannen borduren deels voort op ideeën uit het Plan Stadsspoor en de Nota Sneltram, maar hebben ook nieuwe ideeën geïntroduceerd. Belangrijke markeerpunten zijn de Metronetstudie uit 2007 en de gedetailleerdere vervolgstudies uit 2015 en 2017. Dit tijdperk is duidelijk nog in volle gang, want met de snelle groei van Amsterdam in de afgelopen en komende jaren wordt ook nadrukkelijk naar uitbreidingen van het metronet gekeken.
Spoor en Kaart 